Betrek de mantelzorger-SOEP

donderdag 7 december 2023

Dat de ouderenzorg voor enorme uitdagingen staat, was voor de deelnemers aan de Betrek de mantelzorger-SOEP geen nieuws. Iemand (buiten de ouderenzorg) die dat nog niet weet, heeft geen zorgbehoevende ouders op hoge leeftijd, zo klonk het. Was het dan negatief? Zeker niet! Toch staat één ding als een paal boven water: of je als naaste wel of niet ingezet wordt in het verpleeghuis, is in de nabije toekomst geen keuze meer. Het is een zekerheid. En oh ja: mogen we een ander woord voor mantelzorger?

Nanke Klein-Wassink van De Waalboog leidde het gesprek en presenteerde een aantal initiatieven en proeftuinen uit haar organisatie. Nieuwe vormen van samenleven en samenwerken. Waarin we regelen dat ouderen die naar een verpleeghuis verhuizen zoveel mogelijk de hulp en ondersteuning van hun naasten behouden. En waarin we alleen professionele hulp toevoegen die écht nodig is. Alleen, dat naasten succesvol inzetten soms toch moeilijker is dan gedacht en gehoopt, blijkt uit de levendige discussie tijdens SOEP. Hieronder een aantal hoogtepunten, inzichten en zaadjes voor verder denken.

Ouderen, maar ook hun naasten, komen vaak met een afwachtende houding binnen. ‘Vertellen jullie maar hoe het hier werkt.’ Terwijl we ons ook kunnen richten op: hoe blijven we in deze nieuwe omgeving doen wat we altijd al deden?
De dagelijkse routine op een afdeling is vaak sterk. Kom daar maar eens tussen, als welwillende naaste. Dat vraagt dus ook iets van de zorgafdelingen en professionals.
De laatste jaren wonen ouderen langer thuis. Er zit weinig tussen het ‘eigen leven’, gezond, vitaal en met bekenden om je heen, en het leven in het verpleeghuis, met een behoefte aan stevige zorg. De verantwoordelijkheid voor zorg verschuift vaak plotseling – van naasten naar de professionals. Kunnen we ’tussenvormen’ bedenken?
Kijken naar verantwoordelijkheid: aan je eigen ouders of naasten mag je alle zorg verlenen. Thuis doen mantelzorgers dat vaak al. Wel vraagt het in een verpleeghuis mogelijk om instructie. En de oudere moet het zelf wel willen.
Net als zorgprofessionals vragen ouderen vaak moeilijk om hulp. Zeker als ze in een verpleeghuis zitten. ‘Mijn kinderen hebben het al zo druk, val die niet lastig met de zorg voor mij.’ Hoe ga je daarmee om?
Mooi voorbeeld van omdenken: een zorgondersteuningsplan dat in eerste instantie niet draait om wat iemand nodig heeft, maar om hoe een cliënt nog anderen kan ondersteunen.
En denk eens na over je rol als zorgorganisatie. Naasten betrekken ons bij de zorg en ondersteuning van een oudere, laten we dan vragen: ‘Waar hebben jullie precies ondersteuning bij nodig? En wat kunnen jullie nog goed zelf?’ Zo creëren we samen duidelijkheid.

Tenslotte filterden we nog een paar tips uit de gesprekken. We hopen dat die naasten en professionals dichter bij elkaar brengen.

Tip voor de mantelzorger

Maak je aanbod concreet. Niet: ‘Ik wil best een keer iets doen’. Wel: ‘Laat mij twee ochtenden koffiezetten in de brasserie’.

Tip voor de zorgmedewerkers

Maak naasten meer wegwijs op de afdeling. Zo kunnen ze bepaalde dingen snel en makkelijk overnemen als je ze daarom vraagt.

Tip voor organisaties

Zorg dat hulp vragen aan mantelzorgers geen toeval is, de ene medewerker wel, de ander niet, maar maak het onderdeel van de intake, zorg voor een plan.